આજે ફેસબુક ના જન્મદિને ઘણા સમયથી મારા વિચારોમાં સંગ્રહયેલો એક વિચાર …

ફેસબુકને આપણાં જીવન સાથે જોડવાનો  પ્રયાસ….

ફેસબુકની શરૂઆત જેમ create account  થી થાય છે તેમ આપણાં જીવનની શરૂઆત પણ નામ કરણ થી થાય છે… આપણને  અલગ ઓળખ મળે છે. આપણાં નામથી.. અને આપણાં કામથી …

ત્યાર  બાદ આપણે profile  બનાવવામાં વ્યસ્ત થઇ  જઈએ  છીએ અને જીવનમાં પણ આપણી profile  જ તો તૈયાર કરતા રહીએ છીએ. ફેસબુકમાં qualification , activities , work  , interest આ બધું જેટલા ધ્યાનથી આપણે create અને update કરતા રહીએ છીએ તેટલું જ આપણાં જીવનમાં એટલે કે  લાઈફ બુકમાં  ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ  તો? ઘણી વખત તો આપણને પણ ખબર નથી હોતી કે ખરેખર આપણને ગમે  છે શું.? જે નથી ગમતું એનું કારણ શું?  જીવનમાં બે જ હિસાબ(જવાબ) હોત તો? હા  કે ના.. આ વધારાનું… બાકી, થોડુક.. એટલે કે અલ્પવિરામ, પ્રશ્નાર્થ આ બધામાં  આપણે સમય તો વ્યર્થ કરી જ દઈએ છીએ સાથે સાથે સચોટ માર્ગદર્શન કે દિશા પણ મળતી નથી.. ફેસબુકમાં કોઈક આપણી profile  (info ) જોઇને જેટલું  impress  થાય તેટલું જ આપણાં જીવનને અને આપણને જોઇને પણ impress  થવું જરૂરી  છે.

હવે વાત કરીએ friends ની..વાહ ફેસબુકની  જેમ આપણી લાઈફ બુકમાં પણ બધા મિત્રો સમાન બની રહે તો..! આ generation  gap  લાગે જ નહિ.. ફેસબુકમાં  friend  list  થી લાઈફ બુક ઘણું મળતું આવે છે.. વિભાજન.. આપણે ખબર નહિ  કેમ? પણ સરળતા માટે અલગ અલગ વહેચી વિભાજન કરીએ છીએ કે પછી આપણાં સંબંધોની મીઠાશમાં સ્વાર્થીપણાનું કડવું ઓસડ કે મીઠું ઝેર ભેળવવા એ સમજાતું નથી. પણ ફેસબુક કે લાઈફબુક બન્નેમાં સંબંધો કે મિત્રતામાં પણ આ ભાગલા શા માટે … ? કદાચ આ માટે જ આપણી લાઇફમાં પણ સંબંધોની મધુરતા કે નિકટતા રહી નથી.. ફેસ બુકની જેમ લાઈફ બુકમાં પણ નવા સભ્યો subscriber ની જેમ ઉમેરાતા હોય  છે…  પણ ક્યારેક ego  તો ક્યારેક નિકટતા નો યોગ્ય સમય શોધાતાં હોય..

ફેસબુક ની જેમ આપણી લાઈફબુકમાં પણ જે પસંદ પડે તેને like  એટલે કે અપનાવી શકાતું હોત તો ! અને  comments  રૂપી અસ્વીકાર કે ટીપ્પણીઓ દર્શાવી  આપણી રજૂઆત કે દલીલો સ્પષ્ટ કરી  શકતા હોત તો! ઘણા તો કોઈ સારી વાત, વિચાર કે વસ્તુમાં પણ  like  કરવામાં લોભિયાવેળા કરતા હોય છે. અરે..! સારું એ તો સારું અને સુંદર જ છે.. એમાં વળી શું કંજુસાઈ..? પણ, ક્યારેક એવું લાગે કે શું એ લોકો લાઈફબુકમાં  પણ બીજાનું વખાણવા  આટલા  ડરતા હશે  કે પછી પોતાની જ દુનિયામાં I  mean  wall  માં ખુશ હશે..

ફેસબુકની wall માં જેમ આપણાં મનની વિડંબણાંઓ કે શબ્દાવલીમાં ગુંથેલા વિચારો વર્ણવી શકતા હોત..હા, ફેસબુક ની જેમ એક – બીજાના વિચારો આપણી લાઈફ બુક માં share  થતા હોય છે પણ ક્યારેક શું આપણે અંગતમાં કહેલી વાત પણ બહાર આવી જાય એવું બને છે.. એટલું જ નહિ પાડોશી ધર્મ ની જેમ ક્યારેક ઘટતી ખૂટતી વસ્તુ લઇ ગયા હોઈએ પણ  પૂછ્યા ગાછ્યા  વગર તો જીવનમાં પણ આવા લોકો  મળતા  હોય..અને આપણી વસ્તુ (રચના ) લઇ જાય (ઉઠાંતરી પણ થતી હોય) પણ ફરી પાછી  ના આવવાની અપેક્ષા   એ જાણ તો કરતા હોય..

ક્યારેક message  રૂપે  એક-બીજાને ખબર અંતર પણ પૂછતા હોઈએ.. ક્યારેક chat  રૂપી meetings  કે કીટીપાર્ટી  ગોઠવતી હોય તો ક્યારેક event  થકી પ્રસંગો પાત મળવાનો આનંદ હોય.. અને ક્યારેક photos  videos  સ્વરૂપે ફેસ બુક થકી લાઈફ બુકમાં ડોકિયું કાઢતું હોય છે… ફેસ્બૂકમાં privacy  એ તો લાઈફ બુકની પણ જરૂરીયાત છે..ક્યારેક તો આપણાંથી પણ આપણને  એકાંત  જોઈએ  છે.. અને security  હોય એટલે કે લાઈફ બુકમાં (છત) વડીલોનો આધાર હોય પછી જીવન કેવું હૂફ આપનારું અને ચિંતામુક્ત લાગે.

ફેસ બુકમાં જેમ notes  લખીએ તેમ આપણી લાઈફ બુકમાં પણ એક ડાયરી  લખવી અનિવાર્ય છે.. આપણાં વિચારો, સ્વપ્નો, મહત્વાકાંક્ષા, અવિસ્મરણીય ક્ષણો  આ બધું જ તો  સમાયેલું છે… તેવી જ રીતે ફેસ બુક page  પણ આપણાં achievements , આપણી અલગ ઓળખ  અને જીવનના અનેક તબક્કો દર્શાવતું લાગે છે.. ફેસબુકમાં group  નું સર્જન લાગે છે જાણે અલગ અલગ ભાષા, પ્રદેશ અનેક  વિવિધતા, રીત-રીવાજો અને શોખ – સાહિત્ય ની સફર કરાવતું હોય.

હા.. પણ ફેસ બુકની જેમ લાઈફ બુકમાં પણ enter થવા માટે યોગ્ય log in અને passward ની એટલે કે યોગ્ય પથ અને માર્ગદર્શ ની જરૂર ચોક્કસ રહે છે. ફેસ બુકમાં ભલે account  deactivate  થાય તો નવું account  બની જશે. પણ લાઈફ બુકમાં જો  deactivate  થઇ જઈશું  તો  મૃત્યુ નજીકમાં જ છે. ફેસ બુક કે લાઈફ બુક બન્ને નો ઉદેશ્ય તો માત્ર  પ્રવૃતિમય રહેવાનો જ છે.  ફેસ બુક અને લાઈફબુકને જોડાવાના પ્રયાસમાં હજુ ઘણા પાસા અને વિભાગો રહી જાય છે.. પણ જેટલું શોધીએ તેટલું તો મળતું જ રહેવાનું છે. એટલે જ લાઈફ બુક આપણી અખૂટ છે… એટલે એક જીવન પણ ઓછુ પડે..

ફેસબુક ને લાઈફ બુક સાથે જોડવાનો પ્રયાસ – by  – વાગ્ભિ પાઠક પરમાર